غول‌ها ریسک ترامپ را دور می‌زنند

دو رخداد بزرگ نفتی در صدر اخبار هفته نیمه‌تعطیل ایران قرار گرفته است؛ امضای قرارداد با «شلمبرژه» غول نفتی آمریکایی و نشست نهایی اوپک برای تصمیم‌گیری در بازار نفت. رضا پدیدار، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات نفتی حضور بزرگترین شرکت خدمات حفاری جهان و غول آمریکایی در ایران را با وجود انتخاب ترامپ اینگونه تحلیل می‌کند که رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در ابتدای ورود به کاخ سفید معطوف مسائل داخلی کشورش می‌شود و شرکت‌های بزرگ جهان ازجمله توتال و شلمبرژه می‌خواهند تا قبل از آن‌که ترامپ درگیر مسائل ایران و سیاست خارجی‌اش شود، حضور خود را در بازار ایران تثبیت کنند. او همچنین به نشست فردای اوپک خوشبین است و معتقد است كه حتی اگر عربستان در این نشست حاضر نشود، کشورهای عضو اوپک به این نتیجه رسیده‌اند که چاره‌ای جز کنترل بازار نفت ندارند؛ با این حال بزرگترین نگرانی آنها از میزان تولید نفت کشورهای غیراوپکی مانند روسیه است که در حال حاضر با تولید بیشتر از ١١‌میلیون بشکه نفت، بزرگترین تولیدکننده غیراوپکی است. پدیدار با اشاره به همکاری‌های اولیه روسیه با اوپک تأکید می‌کند كه بسیاری از تحلیل‌های جهانی که تا قبل از برگزاری نشست اوپک از سوی رسانه‌ها ارایه می‌شود، جوسازی است؛ زیرا این رسانه‌ها بیشتر تحت‌تأثیر کشورهای مصرف‌کننده نفت هستند و تمایل دارند که این نشست به نتیجه نرسد.  در ادامه مشروح گفت‌وگوی «شهروند» با رضا پدیدار، رئیس انجمن سازندگان تجهیزات نفتی را می‌خوانید:

روز گذشته ایران قراردادی با بزرگترین شرکت خدمات حفاری نفتی جهان که البته یک کمپانی آمریکایی است به امضا رسانده، امضای این قرارداد را با توجه به این‌که نسبت به انتخابات آمریکا دور از انتظار است، چگونه تحلیل می‌کنید؟

بی‌تردید اقدامات ترامپ در دو ماه اول صرف سیاست‌گذاری‌های کلان و در ٦ ماه نخست ریاست‌جمهوری‌اش به امور داخلی محدود خواهد شد. به نظر من در شرایط فعلی سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی و آمریکایی با ایران نه‌تنها اولویت اول بلکه اولویت صدم او هم نیست. بر همین اساس شرکت‌ها سعی بر انعقاد تفاهمنامه‌های اصولی خود با شرکت‌های ایرانی دارند. به‌طوری که چندي پیش شاهد امضای این تفاهمنامه با توتال بوده و حالا هم خبر از امضای قرارداد  ایران با بزرگترین شرکت حفاری نفتی جهان رسیده است. درواقع نباید فراموش کرد که سرمایه‌گذاران به دنبال محیطی امن برای سرمایه‌گذاری بوده و ایران محلی مناسب برای سرمایه‌های شرکت‌های نفتی است. سرمایه‌هایی که در سال‌های گذشته به دلیل رکود حاکم بخش اعظمشان بلااستفاده مانده است. بر اساس بررسی‌ که توسط یکی از موسسات بین‌المللی صورت گرفته، شرکت‌های سرمایه‌گذار نفتی تنها از ٤٠‌درصد ظرفیت و منابع مالی خود استفاده کرده و ٦٠‌درصد آن بلااستفاده مانده است.

با توجه به این‌که نشست اوپک فردا برگزار می‌شود، پیش‌بینی شما از نتیجه چیست؟

اوپک بعد از انتخاب بارکیندو به‌عنوان دبیرکل رویکرد تازه‌ای به خود گرفته است که همگرایی فوق‌العاده و دور از انتظار اعضا از نمونه‌های بارز این ادعاست. این در حالی است که دبیرخانه اوپک پیش از این به حالت منفعل درآمده بود. علاوه بر این، اقتصاد کشورهای عضو اوپک با سقوط قیمت نفت آسیب‌پذیر شده است و انگیزه اجماع را در آنها تقویت کرده است. مورد دیگر که لازم است به آن اشاره کنم، این است که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به این نتیجه رسیده‌اند که اثرپذیری اعضای این سازمان از سیاست‌ها به شکنندگی اقتصادی آنها منجر می‌شود بر همین اساس تلاش می‌کنند این سازمان را به روش‌هایی مجهز کنند که عارضه‌های ناشی از پیروزی ترامپ و البته سیاست‌های موردی و منطقه‌ای اعضای اوپکی و غیراوپکی بر بازار انرژی به کمترین میزان ممکن برسد. با این حال من به نتیجه نشست نهایی اوپک خوشبینم و تصور می‌کنم نشست‌های کارشناسی برگزارشده باعث ایجاد همگرایی اولیه در اوپک شده است؛ هر چند نظرات ایران در این نشست‌ها  ١٠٠در‌صد تأمین نشده است.

فکر می‌کنید تأثیرگذارترین کشورها در موفقیت و شکست نشست اوپک کدام کشورها هستند؟
از روسیه و عربستان می‌توان به‌عنوان تأثیرگذارترین کشورها در موفقیت یا شکست نام برد. عربستان درحالی روزانه ١٠‌میلیون و ٦٨٠‌هزار بشکه نفت خام تولید می‌کند که در سال‌های پیش از ٢٠١١ سقف تولیداتش ٩‌میلیون و ٧٠٠‌هزار بشکه بوده است. به‌عبارت دیگر، سعودی‌ها در سال‌های گذشته یک‌میلیون بشکه بیش از سهمیه خود نفت خام تولید می‌کردند، حالا با توجه به اجماع حاصل شده قول داده که ٦٠٠‌میلیون بشکه از تولیدات خود بکاهد. اگر این وعده محقق شود، این امیدواری وجود دارد که کشورهای غیراوپکی که روسیه در رأس آنها قرار دارد، سقف تولیدات خود را کاهش دهند. روسیه که بالاترین سقف تولید را در میان کشورهای غیراوپک داراست، روزانه ١١‌میلیون و ٢٠٠‌هزار بشکه نفت خام تولید می‌کند که کاهش ٦٠٠‌هزار بشکه‌ای تولیدات آن پیش‌بینی شده است. درواقع با کاهش یک‌میلیون و ٢٠٠‌هزار بشکه‌ای تولیدات نفت خام (کاهش سقف تولید روسیه در رأس غیراوپکی‌ها و عربستان و در رأس اوپکی‌ها) به نوعی مازاد عرضه به تقاضا جبران شده و شرایطی را به وجود می‌آورد که دامنه تعادل قیمت نفت از ٥٠ دلار کمتر نبوده و از ٦٠ دلار هم بالاتر نرود.

اخباری مبنی بر کارشکنی عربستان و عدم حضور او در نشست فنی اوپک منتشر شده است. آیا باز هم فکر می‌کنید نتیجه امیدوارکننده خواهد بود؟

تا این لحظه هیچ خبری مبنی بر عدم حضور یکی از ١٤ کشور عضو در این نشست اعلام نشده است. ضمن این‌که عدم حضور عربستان در این اجلاس نه‌تنها مشکلی ایجاد نمی‌کند بلکه می‌تواند به اجماع بهتر اعضا بر سر فریز نفتی و توافق بر سر آن منجر شود.

عربستان در اجلاس ١٧٠ اوپک به نوعی با فریز نفتی و مستثنی شدن ایران از اجرای این طرح تا رسیدن به سطح تولید پیش از تحریم‌ها موافقت کرده بود. با توجه به این مسأله، چرا این روزها موضع دیگری در پیش گرفته و به نوعی سعی در کارشکنی در اوپک دارد؟

مقابله عربستان با طرح فریز نفتی به دلیل نگرانی از وضع تولید در غیراوپکی‌ها و در رأس آن روسیه است. خالد الفلیح، وزیر نفت این کشور هنوز نسبت به همراهی اعضای غیراوپک اطمینان ندارد. از طرفی هم این کشور مدعی است که ایران نیز باید تولیدات خود را ٤ تا ٤,٥‌درصد کاهش دهد و به سطح ٤‌میلیون و ٧٠٠‌هزار بشکه برساند. این درحالی است که براساس توافق اولیه ایران قرار بود تولیدات خود را به بیش از ٤‌میلیون بشکه برساند که در صورت اعمال کاهش ٤‌درصدی به همان عدد ٣‌میلیون و ٩٠٠‌هزار بشکه‌ای می‌رسیم. به عبارت دیگر، ایران هم‌اکنون سهم خود در کاهش تولید میان اعضای غیراوپک را اجرایی کرده و کاهش بیش از این حد غیرمنطقی است.

انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا چه تأثیری می‌تواند بر بازار نفت و توافق اوپک داشته باشد؟

شرایط سیاسی آمریکا و رویکرد رئیس‌جمهوری جدید این کشور اثر تعیین‌کننده‌ای در فرآیند شکل‌گیری توافق اوپکی‌ها ندارد. درحال حاضر روسیه هم که ٤٦ تا ٤٨‌درصد از درآمد آن حاصل از فروش نفت است، تلاش می‌کند به اوپک نزدیک شود تا در طرح تثبیت تولید نفت یا فریز نفتی به شرایط تضمین‌کننده از نظر قیمت نفت برسد. از طرفی هم بسیاری از کارشناسان معتقدند که این ثبات در اوپک فارغ از انتخابات آمریکا و اثراتش می‌تواند قیمت نفت را بالای بشکه‌ای ٥٠ دلار نگه دارد. اگر طرح فریز نفتی اجرا شود، یعنی تولید نفت عربستان ٥٠٠‌هزار بشکه کاهش یابد و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت، تولید را ٤ تا ٤,٥‌درصد کاهش دهند، در دل اوپک به کاهش ١.٢‌میلیون بشکه‌ای نفت می‌رسیم و با کاهش ٥٠٠ تا ٦٠٠‌هزار بشکه‌ای تولید نفت روسیه در مجموع به کاهش ٢‌میلیون بشکه‌ای در تولید نفت می‌رسیم که می‌تواند قیمت نفت را فراتر از ٥٥ دلار برای ماه‌های آینده تثبیت کند.

اما ترامپ اعلام کرده است که واردات نفت خود از خاورمیانه را کاهش می‌دهد و در عوض تولید نفت خود را بالا می‌برد. این مسأله تا چه اندازه بازار انرژی را دستخوش تأثیر قرار می‌دهد؟
بهتر است در این رابطه شتاب‌زده عمل نکنیم. اثرگذاری فرآیندهای سیاسی در زمینه انرژی به‌ویژه نفت مسأله‌ای انکارناپذیر است، اما نباید در تحلیل آن، شتاب‌زده عمل کرد و سرفصل‌های جداگانه‌ای برای آن قایل شد. درحال حاضر و دست‌کم تا ٦ ماه آینده رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا اثری بر بازار انرژی و نشست اوپک ندارد. آمریکا درحال حاضر ٧,٥‌میلیون بشکه در روز تولید می‌کند و از سوی دیگر، بخش عمده‌ای از نیازش را از کانادا، مکزیک، عربستان و عراق تأمین می‌کند. اگر این کشور تولید نفت را ٢‌میلیون بشکه افزایش دهد و به ٩.٥‌میلیون بشکه برساند، به‌طورحتم اثراتی بر قیمت نفت خواهد گذاشت. هرچند به نظر من این اثرگذاری هم کوتاه‌مدت است و ممکن است از ٥ تا ١٠‌درصد بر قیمت نفت در بازار انرژی ‌سال آینده تاثیر بگذارد.

غول نفتی آمریکا به ایران آمد

غول نفتی آمریکا با ایران قرارداد امضا کرد. براساس اعلام وال‌استریت ژورنال «شلمبرژه» بزرگترین شرکت خدمات حفاری نفتی جهان، قرارداد اولیه‌ای برای مطالعه یکی از میادین نفتی ایران به امضا رسانده است. البته این غول نفتی از افشای جزییات این قرارداد خودداری کرده و گفته است؛ براساس توافقی که با شرکت ملی نفت ایران داشته، جزییات این قرارداد محرمانه است. این موضوع درحالی رخ می‌داد که پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا نتوانسته است مانع از حضور غول‌های تجاری در ایران شود و چندی پیش نیز توتال فرانسه که یکی دیگر از غول‌های نفتی جهان است، نخستین موافقتنامه اصولی پس از برجام را با ایران به امضا رسانده است تا براساس آن سهم برداشت ایران از میدان پارس‌جنوبی را افزایش دهد. سخنگوی شرکت شلمبرژه به وال‌استریت ژورنال اعلام کرده که این قرارداد شامل ارایه خدمات میادین نفتی نمی‌شود و قصد دارد از قوانین و مقررات کشورهایی که در آنها فعالیت دارد، تبعیت کند.

این موضوع درشرایطی رخ می‌دهد که ایران یک رخداد بزرگ نفتی را پیش‌رو دارد و فردا نشست نهایی اعضای اوپک برای فریز نفتی و افزایش قیمت نفت برگزار می‌شود. گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که تلاش‌ها برای همگرایی اوپکی‌ها تا آخرین ساعات قبل از نشست وین ادامه دارد و بلومبرگ از سفر غیرمنتظره وزرای نفت الجزیره و ونزوئلا به روسیه و مذاکره نورالدین بوترفه و الوجیو دلپینو با الکساندر نواک خبر می‌دهد. وزیر انرژی الجزیره که یکی از معماران اصلی طرح کاهش تولید نفت در «نشست الجزیره» بود و وزیر نفت ونزوئلا که همواره از حامیان کاهش تولید بوده، تلاش می‌کنند تا به هر نحوی طرح کاهش تولید نفت، در روز چهارشنبه در اجلاس رسمی اوپک به تصویب برسد. این درحالی است که بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نیز برای شرکت در نشست اوپک امروز  راهی وین شده است.

ازسوی دیگر، گزارش‌ها از کارشکنی‌های عربستان‌سعودی در نشست پیش‌رو اوپک و عدم حضورش در نشست فنی اوپک در روز گذشته حکایت می‌کند. برخی از منابع خبری نیز عنوان کرده‌اند؛ نشستی که ابتدا قرار بود به دلیل عدم حضور وزیر نفت عربستان لغو شود، دیروز با حضور اعضا در وین برگزارشد. برهمین اساس سعودی‌ها براین باور هستند که توازن بین عرضه و تقاضا در ‌سال ۲۰۱۷ میلادی رقم خواهد خورد و دیگر نیازی به مداخله اوپک نیست. خالد الفلیح وزیر نفت عربستان می‌گوید: ایران هم باید جزو کشورهایی باشد که میزان تولید خود را کاهش می‌دهد. پیش از این در اجلاس الجزیره دبیرکل اوپک اعلام کرده بود که ایران، نیجریه و لیبی کشورهایی هستند که باید شرایط ویژه‌ای برای آنها در طرح کاهش تولید نفت لحاظ شود. با این وجود، بازار نفت ساعاتی پیش از برگزاری نشست وین پیش‌بینی بدبینانه‌ای نسبت به نتیجه داشت و قیمت هر بشکه نفت به کمتر از ٤٥دلار رسید. به گفته تحلیلگران اقتصادی، درصورتی که توافق کاهش تولید میان تولیدکنندگان صورت نگیرد، احتمال کاهش بهای نفت به ۴۰دلار تا پایان‌ سال و همچنین به ۳۰دلار در هر بشکه برای اوایل ‌سال آینده میلادی وجود دارد.

منبع : شهروند

ارسال نظر







ارسال نظر


مطالب مرتبط